Piroqov Nikolay İvanoviç (1810-1881) - rusiyalı cərrah, rus hərbi əməliyyatı və anesteziya qurucusudur (anesteziya elmləri).

Nikolay Piroqov, Rus və dünya tibbinin inkişafında əvəzsiz töhfələr verən məşhur cərrahdır.

Nikolay İvanoviç Piroqovun doğulduğu il dəqiq məlum deyil. Fərqli mənbələrdə təxminən 2 il fərqlə fərqli tarixlər bildirilir. Ehtimal olunur ki, 1810 və ya 1808-ci illər onun təvəllüd ilidir. Tacir ailəsində dünyaya gələn alim ailədə 13-cü övlad idi.

Piroqov ibtidai təhsilini evdə aldı və artıq 1822-ci ildə özəl internatda təhsil almağa başladı. 2 ildən sonra oğlan ailənin maddi durumunun pisləşməsi səbəbindən internat məktəbində təhsilini tərk etməyə məcbur oldu. Buna baxmayaraq, eyni 1824-cü ildə Piroqov Moskva Universitetində tibb təhsilini almağa başlayır. Qəbul üçün edilən ərizədə ayrıca göstərilirdi ki, ailənin acınacaqlı vəziyyətinə baxmayaraq, anası oğlunun təhsili üçün dövlətdən təqaüd almaqdan imtina edir. Dövlət hesabına oxumaq, o günlərdə tacir ailəsi üçün alçaldıcı hesab edildi.

Doktorluq dərəcəsi aldıqdan sonra Piroqov Derpt Universitetinə professorluq kursuna yazılır. 1833-cü ildə artıq tibb üzrə doktorluq dərəcəsi almış Piroqov, bir qrup tələbə ilə, Berlin Universitetində oxumaq üçün Almaniyaya göndərildi.

Rusiyaya qayıdaraq, 1836-cı ildə Derpt Universitetində praktik və nəzəri cərrahiyyə dərsləri verməyə başladı. 1841-ci ildə N. I. Piroqov Sankt-Peterburq Tibb və Cərrahiyyə Akademiyasının şöbə müdiri vəzifəsində çalışır. Eyni dövrdə Piroqov özünün Xəstəxana Cərrahiyyə Klinikasını idarə edir. O, şəxsən yeni cərrahiyyə əməliyyat metodlarını inkişaf etdirdi.

Tədqiqatlarında Piroqov donmuş truppalardan istifadə etmişdir. Bu məşqlər ona "Dondurulmuş insan bədəni üzərindən üç istiqamətdə çəkilmiş kəsiklər şəklində topoqrafik anatomiya" tərtib etməyə kömək etdi. Bu ilk rus anatomik təsvir edilmiş atlas, cərrahlar üçün bir kitab oldu və xəstəyə minimal ziyan vurmaqla yeni bir əməliyyat dövrü açdı.

47-ci ildə Piroqov döyüşən bir orduda Qafqaza yola düşdü. Əməliyyatdan əvvəl nişasta sarğı və eter anesteziyası da daxil olmaqla bir neçə yeni üsul tətbiq etdi. Elə həmin il Piroqov əsl dövlət müşaviri oldu. Və 1855-ci ildə oxuduğu Moskva Universitetinin fəxri üzvü oldu.

Krım müharibəsi zamanı Piroqov Sevastopolda olur. Mühasirəyə alınmış şəhərin baş cərrahı olaraq Piroqov tibb tarixində ilk dəfə gips sarğılarını tətbiq etməyə başladı. Özü əməliyyatlar edir və yerli tibb işçilərini öyrədirdi. Eyni zamanda, Piroqov sonrakı hərbi sahə əməliyyatı adlanan istiqamətə təkan verdi. Krım müharibəsinin sonunda həkim Sankt-Peterburqa qayıtdı.

İmperator Alexander 2 ilə olan ədavət Piroqovun Odessaya göndərilməsinə səbəb oldu. 58-ci ildə Pirogov Kiyev rayonuna köçürüldü.

Piroqov son günlərinə qədər tibb və tibbi təhsil islahatları ilə məşğul idi. Nikolay İvanoviç 1881-ci ildə yuxarı çənənin xərçəngindən öldü.