Opera və operettalar necə yaradılır?
Musiqi sənətinin xüsusi növü olan operada dram tamaşası və musiqi vəhdət təşkil edir. Operada musiqi köməkçi deyil, əsas rol oynayır. Əbəs yerə demirik ki, tamaşaya baxaq, amma operanı dinləyək.
Musiqi bütün opera boyu səslənir, qəhrəmanların hissləri və düşüncələri həm solo ifada, həm də xorun ifasında musiqi ilə ifadə olunur.
Opera incəsənətin XVI əsrin sonlarında yaranmış nisbətən cavan növüdür. Böyük yazıçı və şairlərin əsərləri operaların əksəriyyətinin ədəbi əsasını təşkil edir. Ona görə də operaların süjetləri mürəkkəbdir, cox vaxt qabarıq şəkildə faciəlidir.
Amma bu sözləri operanın kiçik variantı olan operetta (tərcümədə kiçik opera deməkdir) barədə demək olmaz. Operetta qığılcım saçan şən yumor və həyat eşqi ilə dolu olan xoşbəxt sonluqlu tamaşadır. Operetta operadan xeyli sonra - XIX əsrin ortalarında yaranıb. Operettada rəqslərə geniş yer verilir, qəhrəmanlar səhnədə danışırlar. Operada isə personajlar yalnız oxuyurlar, hərçənd bəzən reçitativdən istifadə edirlər. Peçitativ deklamasiyaya bənzəyən, lakin ciddi şəkildə musiqiyə uyğunlaşdırılan, fasilələrlə səsləndirilən qısa cümlələrdir.
Opera və operettalar necə yaradılır? Əvvəlcə libretto, yəni mətn yazılır, sonra bəstəkar həmin mətnə musiqi bəstələyir və partituranı (not yazısı) opera teatrının rejissoruna verir. Rejissor isə dirijor, orkestrin rəhbəri ilə birlikdə operaya və ya operettaya quruluş verir.
27.09.2013