YENİ NƏŞRLƏR

Uşaqların və böyüklərin qəhrəmanı olan Qaragöz yeni sərgüzəştləri ilə sizi həm güldürüb əyləndirəcək, həm də düşündürəcək. Əslində, Qaragöz bizi güldürmək üçün çox səy göstərmir. 

Bu kitab ingilis xalqının sevimli nağıl qəhrəmanı – əfsanəvi şotlandiyalı atıcı Robin Hood haqqındadır. 

Nils adlı dəcəl oğlan öz şıltaq əməllərinə görə meşə cırtdanı tərəfindən ovsunlanır və balaca bir adamcığaza çevrilir.

Qütb regionları

Təsəvvür edin ki, elə bir yerdə yaşayırsınız ki, orada ildə 6 ay gündüz, digər 6 ay isə gecə olur. Buna dondurucu soyuq temperaturu da əlavə edin və siz Yer kürəsindəki iki ən qonaqpərvər yer – şimal və Cənub qütblərini əldə edəcəksiniz. Təəccüblüdür ki, burada həyat qaynayır. 


Arktika


Arktika quru sahəsi ilə əhatə olunan üzən buz parçasından ibarətdir. Şimal qütbündə buz bütün il boyu donmuş olur, lakin cənuba getdikcə yayda buz parçaları qırılaraq əriyir. İqlim dəyişikliyinin dəniz buzlaqlarını əridə biləcəyinə dair narahatlıqlar var.


Buz qırmızı Günəş işığını udduğu və onu mavi kimi geniş əks etdirdiyi üçün mavi görsənir.


Şimal buzlu okeanı əsas dörd okeandan ən kiçiyi və dayazıdır. 


Antarktika dünya buzlaqlarının 90 faizi ilə örtülüb ki, bu da 1,6 km və ya 1 mil dərinliyindədir.


Antarktikanın buz qatı altında 70-ə yaxın göl var.


Ən soyuq qütb temperaturları Arktikada -68 C, Antarktikada isə -89 C qeydə alınıb.


Bir çox heyvanlar Arktika və Antarktikada yaşayırlar. Bu qış buzlaqlarının Rusiya və Şimali Amerikaya körpü və eləcə də müxtəlif qida mənbələri təmin etməsi ilə bağlıdır. Qütb ayıları və insanlar da daxil olmaqla quru yırtıcıları buzluqlar altında yaşayan balıqlar və dəniz pişiklərindən faydalanırlar.


İnsanlar Arktikada yüz illər boyu yaşamışlar. İnuitlər və Yupiklər kimi yerlilər soyuqda, əsasən balıq və ətlə qidalanaraq yaşamağı öyrənmişlər. Lakin Arktika və Antarktikanın buz qatı altında neft var ki, bu da onu kəşfiyyatçılar üçün hədəfə çevirir. Arktika müqavilə ilə istismar olunmaqdan müdafiə olunur, lakin Arktikanın azalan buz qatları istismar üçün açıqdır. Neft və qaz yataqları artıq Alyaska və Sibir ərazisindən keçir ki, bu da neft sızmaları və ətraf mühitə zərər dəyməsinə səbəb olur. 


Antarktika


Antarktika Arktikadan fərqlənir, çünki buz qatının altında torpaq qatı var. Yerin daxilində heç nə yaşamır və çox quru olduğundan ən soyuq səhra kimi xarakterizə olunur. Dondurucu küləklər buranı Yer kürəsində ən soyuq yerə çevirir.


Təhlükəsiz sığınacaq


Antarktikada quru yırtıcı məməli yaşamır və bu onu dəniz pişikləri, pinqvinlər, su quşlarının yaşaması üçün ideal yerə çevirir. Çox soyuq olmasına baxmayaraq, su körpə heyvanları yemləmək üçün plankton, krill və balıqlarla zəngindir. 


Tundra


Tundra torpağın bütün il ərzində donmuş olduğu soyuq və küləkli ərazidir. Burada bitkilər kiçik və alçaqboylu olsalar da, mamır, şibyə və kiçik kollar dondurucu şəraitə dözə bilirlər.


Şimal maralı şibyə və mamır axtarmaq üçün qarı qazıyıb təmizləyir. 


Miqrasiya - hər yay sığın və şimal maralı sürüləri yem axtarışı üçün tundranı tərk edir. Arktik tülkülər və dovşanlar isə il ərzində burada qalır. 


Qış örtüyü - bir sıra heyvanlar özlərini qarda gizlətmək üçün rənglərini qəhvəyidən ağ rəngə dəyişir.