Təbiət

İnsanın etibarlı dostu

Gənc həmyerlimiz, Rusiya Federasiyasının Budapeştdəki səfirliyinin nəzdindəki məktəbin dördüncü sinif şagirdi Fidan Seyidova “İnsan və at” adlı məruzə hazırlayaraq məktəb qarşısında çıxış edib.
 
Müəllifin xahişi ilə balaca oxucularımıza Fidanın öyrənə bildiyi faktları təqdim edirik. Beləliklə, biz atlar haqqında nə bilirik?
 
At – insanın ən etibarlı və sədaqətli dostlarından biridir. Keçmişdə bu heyvanlar azad və vəhşi həyat sürərək sürü şəklində Avrasiya və Afrika ərazisinə yayılmışdılar.
 
Müəyyən müddətdən sonra insan bəzi vəhşi heyvanları əhliləşdirdi. İddialara görə ilk əhliləşdirilən heyvan itlərin əcdadı hesab edilən vəhşi canavar olub. Bu hadisə daş dövründə (10-15 min il əvvəl) baş verib. İnsanın qoyun və keçini əhliləşdirməsinin tarixi də təxminən 10 min il əvvələ gedib çıxır. Daha sonra (9 min il əvvəl) insan pişiyi, pişikdən sonra isə (7 min il əvvəl) uzunqulağı əhliləşdirib.
 
Güman edilir ki, insanlar atı təxminən 6 min il əvvəl əhliləşdirib. Müasir atların əcdadı heç də əvvəllər iddia edildiyi kimi Prjevalski atı yox, nəsli kəsilmiş vəhşi at - tarpan olub. 
 
İnsan atdan minik vasitəsi və çöl işlərində qoşqu vasitəsi kimi istifadə etməyə başladı. Bundan başqa at insana dadlı süd verir, onun ətindən kolbasa hazırlanırdı. 
 
Keçmişdə atdan müharibələrdə də geniş istifadə olunurdu. Süvari dəstələr ordunun əsas hissəsi sayılırdı. Atı olmayan döyüşçü, zadəgan, cəngavər təsəvvür etmək qeyri-mümkün idi.  
 
Dövrümüzdə atlardan turistlərin əyləndirilməsi, dövlət sərhədlərinin mühafizəsi üçün istifadə olunur. Bəzi ölkələrdə atlı polislərə rast gəlmək olar. Cıdır yarışları da çox populyardır. 
 
At olduqca həssas heyvandır. O, insanın özünə qarşı münasibətini hiss edir. Atın məhəbbətini və inamını qazanmaq üçün sahibi ata qulluq göstərməli və öz sevgisini sübut etməlidir. Bu müddət ərzində at insanın ona olan məhəbbətinin səmimiliyini sınayır.  
 
Fidanın arzusu olimpiadada iştirak edib medal qazanmaqdır. “Amma buna görə sevimli Pufi ilə uzun müddət səylə məşq etmək lazımdır”, - deyə o bildirir.