Mirzə Fətəli Məhəmmədtağı oğlu Axundzadə
Azərbaycan dramaturgiyasının banisi, Azərbaycan yazıçı-dramaturqu, materialist filosofu, ictimai xadim
1812-ci ildə Nuxa (Şəki) şəhərində anadan olub.
1814-cü ildə ailəsi ilə Təbriz yaxınlığındakı Xamnə qəsəbəsinə köçüb. 1825-ci ildə anası ilə Şəkiyə qayıdıb. 1833-cü ildə Şəkidə açılmış rus məktəbinə daxil olub və bir il burada təhsil alıb. 1834-cü ildə Tiflisə geib, Qafqaz canişininin baş dəftərxanasında mülki işlər sahəsində Şərq dilləri mütərcimi təyin olunub və ömrünün sonuna qədər bu vəzifədə çalışıb.
1851-ci ildə Rus Coğrafiya Cəmiyyəti Qafqaz şöbəsinə üzv seçilən Axundzadə sonralar Qafqaz Arxeoqrafiya Komissiyasında tədqiqat işlərinə cəlb olunub. 1873-cü ildə ona hərbi rütbə - polkovnik rütbəsi verilib. Bədii yaradıcılığa şeirlə başlayan Axundzadə (“Səbuhi” təxəllüsü ilə) Azərbaycan ədəbiyyatında azad düşüncə tərzinin ən böyük nümayəndəsi hesab edilir.
1878-ci ildə Tiflis şəhərində vəfat edib və Tbilisi Botanika Bağında yerləşən müsəlman məzarlığında dəfn olunub.
Məşhur əsərləri
“Puşkinin ölümünə Şərq poeması” (1837);
“Hekayəti-Molla İbrahimxəlil-kimyagər (1850)”;
“Hekayəti-Müsyö Jordan həkimi-nəbatat və dərviş Məstəli Şah-cadükuni məşhur” (1850);
“Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran” (1850);
“Hekayəti-Xırs-Quldurbasan” (1851);
“Sərgüzəşti-mərdi-Xəsis (Hacı Qara) (1852)”;
“Mürafiə vəkillərinin hekayəti” (1855);
“Aldanmış Kəvakib (Hekayəti-Yusif şah)” (1857);
Nəzm və nəsr haqqında (1862);
Tənqid risaləsi (1862);
Kəmalüddövlə məktubları (1865).
05.12.2014
