Dünyanın ən sirli tikililərindən biri-ABŞ-ın Florida ştatındakı Homsted şəhərinin şimalında yerləşən, Edvard Lidskalnin adlı bir şəxs tərəfindən tikilmiş - Mərcan qalasıdır.

Mərcan qalası, çəkisi 30 tona çatan çoxsaylı meqalitlərdən ibarət bütöv bir kompleksdir. Bu tikili haqlı olaraq dünyanın səkkizinci möcüzəsi adlandırıla bilər, çünki Edvard Lidskalnin tək başına olaraq, heç bir texnikadan istifadə etmədən bu çox tonluq daş kompleksini inşa etməyə müvəffəq olmuşdur. 

Alimlər, adi bir insanın heç bir texnologiyadan istifadə etmədən çox tonluq bir tikintini necə qura biləcəyi haqda hələ də düşünürlər. Lidskalın ölümündən sonra onun təcrübəsini təkrarlamağa çalışdılar, lakin nəticə mütəxəssislərin ağlını çaşdırdı, belə ki, ən güclü buldozerlər belə əhəngdaşı plitələrini hərəkətə gətirə bilmədi. Məşhur Xeops piramidasının çəkisindən iki dəfə çox olan möhtəşəm saray, sadəcə bir memarlıq abidəsi deyil, həm də müəllifin itirdiyi sevgisinə həsr etdiyi bənzərsiz bir tikilidir. Kompleksin tikintisi 28 il ərzində başa gəlmişdir və bu gün də sirlə dolu “bir sevgi nümunəsi” olaraq xatırlanır.

Şahidlərin sözlərinə görə, Lidskalnin qalanın tikintisi ilə əsasən gecələr məşğul olub və elementar ev alətlərindən istifadə edib.

Edvard Lidskalnin 1887-ci il yanvarın 12-də Latviyanın Livland vilayətində anadan olub. Onun uşaqlığı haqqında demək olar ki, heç nə məlum deyil. O, kasıb ailədə yaşayıb və yalnız dördüncü sinfə qədər məktəbdə oxuyub, bundan sonra daş kəsməyə maraq göstərdiyindən daş karxanasında işləyib.

1910-cu ildə Lidskalnin Latviyanı tərk etməli olub, buna səbəb isə toydan bir gün əvvəl 16 yaşlı nişanlısı Aqnes Skuffun onu tərk etməsi olub. Güman edilir ki, buna səbəb: gəlinin atası bəydən vəd etdiyi pulu almadığına görə toya mane olmasıdır. Maraqlı bir fakt ondan ibarətdir ki, Aqnesin sevdiyi çiçəklər, yəni qırmızı qızılgüllər, hələ də Mərcan qalasının ərazisində əkilir.

Əvvəlcə Lidskalnin Londonda məskunlaşıb, lakin bir il sonra Kanadanın Halifaks şəhərinə köçüb və 1912-ci ildən bəri ABŞ-da yaşamağa başlayıb, Oreqondan Kaliforniyaya, oradan isə Texasa köçüb, ağac kəsmə düşərgələrində işləyib.

1919-cu ildə, vərəmin kəskinləşməsindən sonra, Lidskalnin Floridaya köçüb, burada isti iqlim ona xəstəliyin mütərəqqi formasına daha asan dözməyə kömək edib.

Dünyanı gəzərkən Lidskalnin elmləri öyrənməyi çox sevirdi, astronomiyaya və qədim Misir tarixinə xüsusi diqqət yetirirdi.

Floridada həyatının sonrakı 20 ilində Lidskalnin uzun illər əvvəl onu rədd edən qızın şərəfinə "Daş Qapı Parkı" adlandırdığı unikal bir tikili inşa etdi.

Qalanın tikintisi 1920-ci ildə Lidskalninin kiçik bir torpaq sahəsini 12 dollara alması ilə başlayıb. Bu, 8 min nəfər əhalisi olan Florida Siti şəhərində baş verib. Tikinti ən ciddi inamla aparılıb. Maraqlı gözlərdən qaçmaq və sirlərini açmamaq üçün Edvard tək və yalnız gün batdıqdan sonra işləyib. Onun Meksika körfəzi sahillərindən nəhəng əhəngdaşı bloklarını (ağırlığı bir neçə on ton olan) necə təkbaşına çatdırdığı, daşıdığı, emal etdiyi, üst-üstə qaldırdığı və sement və ya digər vasitələrdən istifadə etmədən necə bərkitdiyi hələ də məlum deyil. 

Qeyd edək ki, Edvard Lidskalnin balacaboy (152 sm-dən çox olmayan) insan olub və çəkisi heç vaxt 55 kq-dan çox olmayıb.

1936-cı ildə Lidskalninə bitişik ərazidə çoxmərtəbəli yaşayış binasının tikintisi planlaşdırılırdı. Bu baxımdan Edvard binasını başqa yerə köçürmək qərarına gəlib. O, Florida Sitidən 16 km şimalda, Homsted şəhərində yeni bir yer alır, yük maşını icarəyə götürür və onun köməyi ilə yaradıcılığını yeni bir yerə aparır. Eyni zamanda, şahidlər olmadan yenidən daşları maşına özü yükləyib boşaldır. Bütün binaları tamamilə köçürmək və yeni yerdə ucaltmaq Lidskalninə 3 ilə başa gəlir. Homsteddə Edvard 1951-ci ilə qədrə, yəni ölümünə qədər, qala tikməyə davam edir.

 

Mərcan qalasının sirri

Qala "mərcan" adlandırılsa da, əslində oolit və ya oolitik əhəngdaşıdan hazırlanmışdır. Bu material tez-tez Floridanın cənub-şərqində tapılır. (Yeri gəlmişkən, bu daşlar çox iti səthə malikdir və əlləri bıçaq kimi kəsir.)

Mərcan qala kompleksinə çoxlu sayda bina və tikililər daxildir. Əsası 243 ton ağırlığında ikimərtəbəli kvadrat qüllədir.

Edvard qüllənin birinci mərtəbəsini emalatxanalar, ikinci mərtəbəsini yaşayış yerləri üçün istifadə edib. Qüllənin yanında hamam və quyu olan köşk tikilib.

Qalanın ərazisi müxtəlif daş heykəllərlə bəzədilib, o cümlədən Floridanın daş xəritəsi, Mars və Saturn planetləri (hər biri 18 ton ağırlığında), 23 tonluq ay, günəş saatı, ürək şəklində böyük bir masa, yellənən stullar, fəvvarələr və s.

Mərcan qalasının ən hündür strukturu 28,5 ton ağırlığında 12 metrlik obeliskdir. Obeliskin üzərinə Edvard bir neçə tarix həkk edib: doğum ili, eləcə də tikintinin başlandığı və qalanın köçürüldüyü illər (Lidskalninin özü bu obelisk fonunda bir neçə şəkil çəkdirib)

 

Çəkisi 30 tondan çox olan ən ağır monolit şimal divarının bloklarından biri kimi xidmət edir. Yeri gəlmişkən, bu qayanın çəkisi məşhur Stounhenge və Xeops Piramidasındakı daşların orta çəkisindən çoxdur.

Teleskop adlanan teleskopun çəkisi təqribən 30 tondur, onun borusu 7 metr hündürlüyə çatır və Şimal Ulduzuna yönəlib.

Qalaya aparan yalnız bir darvaza var. Bu, bəlkə də binanın ən heyrətamiz quruluşudur. Eni 2 metr, çəkisi isə 9 ton olan darvaza o dərəcədə balanslı şəkildə quraşdırılmışdır ki, kiçik uşaq belə onu rahatlıqla aça bilər.

Mərcan qalası haqda çoxlu reportajlar və məqalələrə dərc edilib.

 

Tikinti versiyaları

Binanın özünəməxsusluğu, tikinti zamanı məxfiliyi və yalnız bir nəfər tərəfindən inşa edilməsi faktı ilə bağlı çoxlu sayda nəzəriyyə və versiyalar yaranıb.

 
Bir versiyaya görə, Edvard əhəngdaşı plitələrində deşiklər açırmış, daha sonra yüksək temperatura qədər qızdırılan köhnə avtomobil amortizatorlarını ora daxil edirmiş. Daha sonra isə guya onların üzərinə soyuq su tökəndə, amortizatorlar daşı yarırmış.

Başqa bir versiyaya görə isə Lidskalnin elektromaqnit rezonansından istifadə edirmiş. Qala ərazisində tapıldığı iddia edilən qəribə qurğu bu versiyanın lehinə danışır. Güman edilir ki, onunla Edvard nəhəng daşların çəkisini demək olar ki, heçə endirməklə elektromaqnit sahəsi ilə əldə edirmiş.

Quruluşun tikintisinin sirrini “izah edən” başqa bir versiyanı Rey Stouner “Mərcan qəsrinin sirri” kitabında ifadə etmişdir. O hesab edir ki, Edvard Lidskalnin cazibə qüvvəsindən istifadə etməyi bacarırdı.

Onun nəzəriyyəsinə görə, planetimiz bir növ enerji şəbəkəsi ilə örtülmüşdür və onun “qüvvə xətlərinin” kəsişməsində hətta çox ağır cisimlərin belə hərəkət etməsini asanlaşdıran enerji konsentrasiyası var. Stonerin sözlərinə görə, Edin qalasını tikdiyi Cənubi Floridada güclü diamaqnit dirəyi var ki, bunun sayəsində Ed levitasiya effekti yaradaraq cazibə qüvvələrinə qalib gələ bilib.

Edvardın burulma sahələri, səs dalğaları və s-dən istifadə etdiyi bir çox başqa versiyalar belə var.

Lidskalnin özü heç vaxt sirrini açmadı və bütün suallara bu cür cavab verdi: "Mən piramida qurucularının sirrini kəşf etdim! Mən Peru, Yukatan və Asiyada misirlilərin və qədim inşaatçıların ibtidai alətlərdən istifadə edərək, çox tonluq daş blokları necə qaldırıb quraşdırdıqlarını öyrəndim!”

Həyatı illərində Leedskalni "Mineralların, bitkilərin və heyvanların həyatı", "Maqnit axını" və "Maqnit fondu" adlanan 5 broşür nəşr edib. Bu əsərlər, ekssentrik memarın öz sirlərini açmaq üçün heç olmasa müəyyən işarələr buraxmış ola biləcəyi ümidi ilə tədqiqatçılar tərəfindən diqqətlə öyrənilir.

9 noyabr 1951-ci ildə Edvard Lidskalnin insult keçirib və Mayamidəki Cekson Xəstəxanasına yerləşdirilib. İyirmi səkkiz gün sonra o, 64 yaşında böyrək infeksiyasından vəfat edib.

Lidskalninin ölümündən sonra qala onun ən yaxın qohumu, Miçiqandan olan Harri adlı qardaşı oğlunun mülkiyyətinə keçib. 1953-cü ildə Harri əmlakı bir zərgərə satıb, daha sonra 1981-ci ildə ərazi 175.000 dollara bir şirkətə satılıb. Bu gün qalaya sahib olan, onu muzeyə və Floridanın turistik məkanına çevirən bu şirkətdir.

1984-cü ildə ABŞ hökumətinin qərarı ilə Mərcan qəsri ölkənin tarixi abidələrinin Milli Reyestrinə daxil edilib. Hər il 100.000-dən çox turist Mərcan qalasını ziyarət edir.

 

18.04.2022