Görkəmli şəxsiyyətlər

Leyla Berq

Tanınmış ingilis uşaq yazarı Leyla Berq (1917-2012), həm də uşaq təhsili və hüquqları haqqında məqalələr yazan jurnalist kimi də tanınıb. Berq, 1973-cü ildə Elinor Farcon mükafatına layiq görülüb.

 

Leyla Berq uşaqlığını Böyük Mançesterdəki Salford yəhudi mühacir məhəlləsində keçirib. Yeniyetmə ikən məktəbə getmək üçün o, hər gün Mançesteri piyada keçirdi, yolda həmişə kitab dükanlarına girir, uzun müddət kitablara baxır, lakin onları ala bilmirdi.

 

İkinci Dünya müharibəsi başa çatdıqdan və ikinci övladı dünyaya gəldikdən sonra Leyla uşaq psixoloqu Syuzan Ayzeksdən ilham alaraq uşaqlar üçün yazmağa başladı. Bundan əlavə, o dövrdə uşaq tərbiyəsində geniş istifadə olunan həddindən artıq avtoritar üsullarla məşğul olan Leyla Berq uşaq təhsili və uşaq hüquqları problemlərinə ciddi yanaşırdı. O, uşaqlara qarşı istifadə olunan mühafizəkar üsul və prinsipləri “sarsıtmağı” bacardı. O, təhsil sahəsində mütərəqqi şəxsiyyətlərlə fəal ünsiyyətdə olub, məktəb və uşaqlıq haqqında çox yazdı.

 

1967-ci ildə Berq "The Guardian"da parlaq, emosional məqalə dərc etdirdi və burada o, qətiyyətlə uşaq kitablarının demokratikləşdirilməsinin, həm süjet, həm də üslub baxımından onu kiçik bir oxucunun həyatına yaxınlaşdırmağın zəruriliyini inandırıcı şəkildə müdafiə etdi. Məqalədə qeyd olunan prinsiplər, hələ 1950-ci ildə Leyla Berq tərəfindən uşaqlar üçün yazılmış hekayələrində təcəssüm etdirilmişdir. Şübhəsiz ki, məqsədyönlü, yorulmaz, öz mövqelərində möhkəm dayanan xanım Berqin sözləri heç vaxt əməllə ziddiyyət təşkil etməyib. İstər jurnalist, istərsə də yazıçı kimi (uşaq və ya böyüklər), Leyla Berq həmişə uşaqların səlahiyyətlərinin artırılması və hüquqlarının qurunması üçün mübarizə aparıb. 1973-cü ildə Leyla Berq uşaq ədəbiyyatı sahəsindəki uğurlarına görə Elinor Farcon medalı ilə təltif edilib.

 

Uşaqları böyüyüb müstəqil yaşamağa başlayanda, Leyla Berq Şimali Esseksdə kiçik bir kənd icmasında məskunlaşdı. Orada fəal yaradıcılıq və ictimai fəaliyyətini davam etdirdi. Əsas layihələrindən biri də müharibə zamanı uşaqları ilə düşərgəsində həlak olan müəllim Yanuş Korçak haqqında kitab yazmaq oldu.

 

Son illərdə Leyla Berq ağır əl artritindən əziyyət çəkirdi. O, 94 yaşında vəfat etdi.

 

Yazıçının ölümündən sonra, The Guardian və Telergraph yazıçının çoxşaxəli yaradıcılığı haqqında geniş nekroloqlar çap etdilər. Leyla Berqin geniş kitab kolleksiyası müxtəlif ixtisaslaşdırılmış kitabxanalara paylanmış, iş sənədləri və nəşr olunmamış əsərləri Londondakı Təhsil İnstitutunda arxivləşdirilmiş və hazırda da saxlanılır.

 

Leyla Berq keçən əsrin 50-ci illərində Sovet İttifaqında çox sevilirdi, bir neçə dəfə uşaq jurnallarında onun fərdi hekayələr dərc etdirilmişdir.

 

Berqin dörd əsas və tanınan kitabı: "Kiçik Pit haqqında kiçik hekayələr", "Lomtikin sərgüzəştləri", "Kiçik bir avtomobil haqqında hekayələr", "Buxar mühərriki. Ördək balası. Balıq".