Bu maraqlıdır!

Yerin öz oxu ətrafında hərəkətini yuxarıdan görmək mümkündürmü?

Əslində, siz Yerin fırlanması faktının yalnız təsdiqini görə bilərsiniz. Alimlər deyirlər ki, planetimiz çox yavaş fırlandığı üçün bu prosesi real vaxtda müşahidə etmək mümkün deyil. Lakin planetin bu hərəkətinin təsirini görməyin yolları var.

 

Əgər Yer öz oxu ətrafında hərəkət etməsəydi, biz heç vaxt nə günəşin doğuşunu, nə də qürubunu görərdik. Gecə ilə gündüzün dəyişməsi də olmazdı. Ancaq insanlar planetin fırlanmasını hiss edə və ya öz oxu ətrafında hərəkətini seyr edə bilməzlər. Bəs planetin səthində olarkən Yerin fırlanması faktını təsdiq etməyin yolları varmı? Kosmosdan Yerin hərəkətini görmək mümkündürmü?

 

Bu sualların cavabları müşahidənin aparıldığı vaxtla yanaşı, yerindən də asılıdır. NASA alimlərinin fikrincə, planetimizin hərəkətini real vaxtda görmək olmur, çünki o, çox yavaş - 24 saatda bir dəfə fırlanır. Məsələn, planetin hələ də fırlanması faktı bir neçə il əvvəl NASA tərəfindən yaradılan Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın yavaş hərəkətli kadrları ilə təsdiqlənib. Amma siz, məsələn, kosmosda digər obyektlərin mövqeyini müşahidə etməklə Yerin planetin səthindən hərəkətini də təsdiqləyə bilərsiniz. NASA-nın əməkdaşı Stiven Merkovitzə görə, Yerin fırlandığını görməyin ən asan yolu digər göy cisimləri üfüqə yaxın olduqda onların hərəkətini izləməkdir. Məsələn, ulduzun mövqeyi üfüqə nisbətən dəyişdikdə günəşin batmasını izləyə bilərsiniz. "Günəşin batmasını görəndə Yerdəki yeriniz yavaş-yavaş ulduzdan uzaqlaşır və belə təəssürat yaranır ki, Günəş üfüqdən aşağı düşür. Siz həmçinin Ay və ulduzlardan istifadə edərək Yerin fırlanması faktını təsdiqləyə bilərsiniz. Bu halda, üfüq statik olaraq qalır və orada haradasa parıldayan cisimlər Yer fırlandığı üçün hərəkət edirmiş kimi görünəcək”, - deyə Merkovitz bildirib.

 

Alimlərin fikrincə, Yerin fırlanma faktını Fuko sarqacından istifadə etməklə də təsdiqləmək mümkündür. Fizik Jan Fuko hələ 1851-ci ildə sarqac təcrübəsini nümayiş etdirdi və Yerin fırlandığını sübut edən ilk şəxs oldu. Sərbəst sarqaclar adətən eyni istiqamətdə yellənməyə davam edirlər. Bu proses yalnız digər istiqamətə itələməklə dəyişdirilə bilər. Fuko başa düşdü ki, sarqac yelləndikcə bucağını tədricən dəyişir, çünki Yer onun altında hərəkət edir. Lakin Yerin fırlanması o qədər yavaşdır ki, sarqacın yelləncəyinin dəyişməsini görmək təxminən 15 dəqiqə çəkir.