Təbiət

Ütəlgi qızılquş

Ütəlgi qızılquş (Falco cherrug) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qızılquşkimilər dəstəsinin qızılquşlar fəsiləsinin qızılquş cinsinə aid heyvan növüdür. 

 

Bədəni 55 sm-ə, qanadlarının uzunluğu 129 sm-ə, çəkisi 1300 q-a çatır. Arxa tərəfdəki tükün rəngi boz-qəhvəyi, gövdənin alt tərəfi qəhvəyi və ya qara zolaqlıdır. Quyruğu uzundur, tünd qəhvəyi və sarı rəngli köndələndir.  Ayağı sarıdır.

 

Dişilər erkəklərdən daha böyük olur. Çöl və meşə-çöl zonalarında, eləcə də Cənub-Şərq dağlarında yetişdirilir. Avropada və Asiyada yayılıb, qışlamaq üçün Şimali Afrikaya qədər miqrasiya edirlər.

 

Ütəlgi qızılquş quşlar, gəmiricilər, laqomorflar, bəzən iri kərtənkələlər, bəzən də böcəklərlə qidalanır. Dişi 3-5 yumurta qoyur, təxmini bir aylıq inkubasiya dövrü olur. Balalar 45-50 gündən sonra yuvanı tərk edirlər. 

 

Azərbaycana qışlamaq üçün gəlirlər və oktyabr, mart aylarında miqrasiya edən bəzi populyasiyası buradan keçir. Ovlanması və satışı qadağandır. Respublikanın və Naxçıvan MR-in Qırmızı kitablarına daxil edilib. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir. Beynəlxalq miqyasda qorunur.