Bu maraqlıdır!

Fibonaççi ardıcıllığı

Bu xüsusi düzülüş, bu qaydanı kəşf edən böyük İtalyan riyaziyyatçılarından olan Fibonaççinin adı ilə bağlıdır və «Fibonaççi ardıcıllığı» olaraq bilinir. Leanardo Fibonaççi 1202-ci ildə, üç kitab yazmışdır və onlardan ən önəmlisi “Liber Abacci”-dir. Kitab, günümüzdə “Fibonaççi ədədləri” olaraq tanınan “1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144….” şəklində sonsuza qədər gedən rəqəmlər ardıcıllığının, problemlərin həllində istifadə edilməsi izah olunur. Bu qayda estetik mükəmməllik mənasını verir və rəssamlıq, heykəltəraşlıq, memarlıq kimi sahələrdə əsas bir ölçü olaraq istifadə edilir. Təbiətdə çox sıx rast gəlinən bu nisbət bitkilərdəki incə hesab və dizaynı başa düşmək üçün əhəmiyyətli bir vasitədir.


Ralf Elliot isə "Təbiət Qanunları" kitabında təbiətdəki qanunauyğunluqlardan ilham aldığını, hətta onların insan fəaliyyətlərinə belə təsir etdiyini iddia edirdi. O, yeni nəzəriyyənin riyazi bazası olaraq XIII əsrdə yaşamış Fibonaççinin rəqəmsal düzülməsini araşdımış və bu ardıcıllığı "Fibonaççi ədədləri" adlandırmışdır.


Silsilədə yerləşən hər Fibonaççi sayı özündən əvvəlki ədədlərlə riyazi olaraq əlaqəlidir.


Ardıcıllıqdakı ilk bir neçə rəqəmdən sonra gələn hər bir rəqəmin özündən sonrakı rəqəmə nisbəti təqribən 0.618 ədədinə bərabərdir. Hər rəqəmin özündən əvvəlki rəqəmə nisbəti təqribən 1.618 ədədinə bərabərdir. Bu şəkildə Fibonnaççi ədədləri arasında əldə edilən 1.618 və ya 0.618 nisbətinə “Qızıl Nisbət” adlanır.


Fibonaççi Ədədlərini əsrlərdir bu qədər əhəmiyyətli edən səbəblər:


Fibonaççi ardıcıllığı təbiətdə tez-tez qarşımıza çıxar. Bu ədədlər istifadə edilərək alınan kəsrlər bizə «Qızıl nisbəti» verir. Yəni Fibonaççi ədədlərini aşağıda göründüyü kimi bir-birinə ardıcıl düzülmüş kəsrlər şəklində yazdıqda ortaya çıxan bölmələrin hamısı estetik mükəmməllik mənasını verən və çox vaxt «Qızıl nisbət» adı da verilən ədəddir.


Qızıl Bölgünü köhnə misirlilər və yunanlılar tapmış və daha çox memarlıqda istifadə etmişdilər, sadə mənasıyla qızıl nisbət; bütünün parçaları arasında olan həndəsi və ədədi bir nisbət əlaqəsidir.


İnsan Üzü;


Qulaqlar arasındakı məsafə, gözlə üst dodaq arasında, burnun altı ilə çənə arasındakı məsafə qızıl nisbətdir.


İnsanın işarə barmağı;


Bir insanın işarə barmağı (normal standartlardaki barmaqlar üçün etibarlı) hər bir hissəsi bir əvvəlki hissəyə nisbəti Fibonaççi sayını verir.


Qollar:

 

Qolumuzun üst hissəsinin alt hissəyə nisbəti qızıl nisbəti verir.


Misir Piramidaları:


Hər bir piramidanın döşəməsinin yüksəkliyinə nisbəti qızıl nisbəti verir.


Bitkilər


Bir bitkinin sapındakı yarpaqların, bir ağacın budaqlarının nizamında hər zaman qızıl nisbət qaydası vardır. Yarpaqlardan biri başlanğıc nöqtəsi olaraq alındığında, bundan başlayaraq yuxarıya doğru (aşağıya doğru da ola bilər) sayılarsa (eyni xəttdə birdən çox yarpaq ola biləcəyi düşünülsə dönmə əməliyyatı edilə) Fibonaççi ədədlərini verər.


Bitkilərin müəyyən riyazi düsturlara görə formalaşmış olması onların xüsusi olaraq hazırlanmış olduqlarının ən açıq dəlillərindən biridir. Bitkinin atomlarında, DNT-sində gördüyümüz həssas ölçü və tarazlıq bitkinin xarici görünüşündə də ortaya çıxır. Bitkinin günəşdən maksimum faydalanması kimi həyati məqsədlərlə yanaşı bitkiyə estetik bir gözəllik qazandıran bu düsturlar müəyyən sayda olan molekulların bir yerə gəlməsiylə ortaya çıxan rənglərlə birləşdiyində fövqəladə gözəllikdə mənzərələr ortaya çıxır.


Məhz bu “Qızıl nisbət”, sənətçilərin çox yaxşı bildikləri və tətbiq etdikləri estetik qaydadır. Bu nisbətə əsasən yaradılan sənət əsərləri estetik mükəmməlliyi təmsil edirlər.


Fibonaççi ardıcıllığının ətrafımızda göründüyü bir çox nümunə var və sirli bir amil kimi görünən bu riyazi möcüzəni gündəlik həyatımızda görməməzlikdən gəlirik.