Təbiət

Molyuskların su püskürtmə sistemi və generatorlar

Kalmar, mürəkkəb böcəyi və osminoq kimi başıayaqlı molyusklar su püskürtmə sistemi ilə üzürlər.

 

Mühəndislər molyuskların bu xüsusiyyətindən ilham alaraq sürət texnologiyasını təkmilləşdirməyə çalışırlar. Başıayaqlı molyuskların sürətlərini artırmaları üçün xüsusi sistem var. Mühəndislərin heyranlıqla və diqqətlə tədqiq etdikləri bu sistem qüsursuz işləyir. Bu canlıların reaktiv üzmə sistemi uca Allahın onlar üçün yaratdığı xüsusi bədən quruluşlarından qaynaqlanır. Bəs, bu canlıların bədən quruluşu necədir?

 

Başıayaqlı molyusklarda daxili orqanların yerləşdiyi bədən boşluğunu əhatə edən manto adlı qalın dəri qatı var. Dəri qatının altında yerləşən əzələlər vasitəsilə bu canlılar bədənlərinə su toplayır və sonra bu suyu geri püskürərək üzürlər. Manto divarının içinə dolan su qıf formasındakı boru vasitəsilə püskürdülərək xaric edilir. Sistemin işləməsi eynilə kosmik gəmilərin istehsalındakı geri itələmə prinsipinə, başqa sözlə, raket sisteminə bənzəyir.

 

Püskürtmə gücü bir çox əzələ ilə əhatə olunmuş qıf formasındakı ağızlığın ildırım sürəti ilə örtülməsi ilə meydana gəlir. Püskürtmə ağızlığı vasitəsilə başıayaqlılar istədikləri vaxt geriyə doğru üzür, ani manevrlər edir və qövsvarı üzürlər.

 

Kolorado Universiteti Kosmik Mühəndislik fakültəsindən dosent Kamran Mohseni molyuskların suyun altında hərəkət etmək üçün istifadə etdiyi su püskürtmə sistemindən faydalanaraq yeni generatorlar icad edib. Bu generatorlar dənizaltı nəqliyyat vasitələrinin daha aşağı sürətlə daha həssas manevr etməsinə imkan verir.

Çətin şəraitdə su altında istifadə olunan nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsiz manevr imkanı olmalıdır. Bu mexanizmə malik insan daşıyan və daşımayan sualtı nəqliyyat vasitələri okeanın dibindəki vulkanlardan qütb bölgələrində buz yığınlarının altındakı soyuq dərinliklərə qədər dünyanın hər tərəfindəki ekosistemlərin tədqiq olunmasını mümkün edəcək.