Hər gün riyaziyyat ilə qarşı qarşıya gəlirik. Bu da təəccüblü deyil, çünki onun “Elmin açarı” adlandırılması təsadüfi deyil. Rəqəmlər bizi hər yerdə izləyir və onlarsız müasir dünyanı təsəvvür etmək mümkün deyil.

 

Həndəsə tarixi insan mədəniyyəti tarixi qədər - qədim olan elmdir. Başqa elmlər kimi həndəsə elmi də insanların ehtiyac, tələbat və zəhməti nəticəsində meydana gəlmiş və inkişaf etmişdir.

 

İndi sizə, riyaziyyat və həndəsə haqqında maraqlı faktlar təqdim edirik:

 

1. Ən böyük ədəd - sentilyon adlanır.

 

2. Onluq say sistemi insan əlində 10 barmağın olması səbəbindən istifadə olunmağa başladı.

 

3. “0” çox ada malik olan yeganə rəqəmdir.

 

4. “0” rəqəmi Roma rəqəmləri ilə yazıla bilməz.

 

5. Riyaziyyatın sayəsində “məntiq” meydana gəlib.

 

6. Bərabər (=) işarəsi XVI-cı əsrdə yaranıb.

 

7. Mənfi rəqəmlər yalnız XIX-cu əsrdə meydana gəlib.

 

8. 1-dən 100-ə qədər bütün rəqəmləri üstə gəlsək, cavabı 5050 olar.

 

9. Qədim Misirlilərin vurma cədvəli və ya başqa heç bir riyazi qaydaları yox idi.

 

10. 2 520 1-dən 10-a qədər olan rəqəmləri qalıqsız bölə bilən ən kiçik rəqəm hesab olunur.

 

11. Kvadrat tənliklər Hindistanda 15 əsr əvvəl yaranıb.

 

12. Tay dilində 5 “ha” kimi tələffüz edilir. 555 isə Ha-ha-ha ifadə edən slenq-fraza hesab olunur.

 

13. 1995-ci ildə Taybeye sakinlərinə “4” rəqəmini topoqrafik adlardan götürməyə icazə verdilər, çünki bu sayı çin dilində “ölüm” kimi səslənir.  Bir çox çin xəstəxanalarında 4-cü mərtəbə yoxdur.

 

14. İsaak Nyuton görə, riyazi hesablamanın kəşfinə sərf olunan vaxt  təxminən adi tələbənin bu elmə yiyələnmə müddətinə bərabərdir.

 

15. Riyaziyyatçılar qalstuk bağlamaq  üçün 177 147 üsul olduğun hesablamışlar.

 

16. Riyaziyyatda həqiqi və xəyali rəqəmlər René Dekart tərəfindən təqdim edilmişdir.

 

17. Svazilenddə sümüklərdə tapılan qeydlər ən qədim riyazi əsərdir.

 

18. Məşhur yazıçı Levis Karroll həmçinin ingilis riyaziyyatçısı olub.

 

14. Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, böyük imperator Napoleon Bonapart ölümündən sonra bəzi riyazi əsərlər qoyub.

 

15. VI əsrdə yaşamış hind alimi Budhayana “Pi” rəqəmindən ilk istifadə edən şəxs hesab olunur.

 

16. Çexiyalı  Yan Vidman toplama və çıxmanın klassik əlamətlərini ilk yazan riyaziyyatçı olmuşdur. Bu, təxminən 500 il əvvəl baş verib.

 

17. An - 0,01 saniyəyə bərabər zaman miqdarıdır.

 

18.  İsgəndəriyyəli Hypatia riyaziyyatla məşğul olan ilk qadın hesab olunur.

 

19. Palindrom hər iki istiqamətdə eyni formada oxunur, məsələn, 12 421.

 

20. "Cəbr" sözü dünyanın bütün populyar dillərində eyni tələffüzə malikdir.

 

21. Rulet çarxındakı bütün rəqəmlərin cəmini hesablayaraq şeytanın 666 nömrəsini alırsınız.

 

22.  Evklid həyatından sonra hələ də istifadə etdiyimiz riyaziyyat üzrə çoxlu əsərlər qoyub getmişdir. Maraqlı fakt ondan ibarətdir ki, Evklidin özü haqqında heç bir məlumat tapılmayıb.

 

23. Rene Dekart həqiqi və xəyali ədədlər anlayışlarını eləmə gətirib.

 

24. Riyaziyyatçılara riyaziyyat üzrə Nobel mükafatı verilmir, çünki Alfred Nobel özü bunu belə istəmişdi.

 

25. Geometriya yunanca "yer ölçürəm" deməkdir. Sistemli bir elm kimi Qədim Yunanıstanda yaranmışdır.

 

26. Həndəsə sahəsində ən görkəmli alimlərdən biri - Evkliddir. Onun kəşf etdiyi qanunlar və prinsiplər hələ də bu elmin əsasında durur.

 

27. 5 minillikdən çox əvvəl qədim Misirlilər piramidaların tikintisində, həmçinin Nil sahillərində torpaqların işarələnməsi zamanı həndəsi biliklərdən istifadə edirdilər.

 

28. Platonun ardıcıllarına dərs dediyi akademiyanın qapısının üstündə belə bir yazı olduğunu bilirdinizmi: "Həndəsəni bilməyən buraya girməsin"?

 

29. Trapesiya - həndəsi fiqurlardan biridir, hərfi tərcümədə "masa" mənasını verən qədim yunan "trapesiya" sözündən götürülüb.

 

30. Perimetri eyni olan bütün həndəsi fiqurlar arasında dairə ən böyük sahəyə malikdir.

 

31. Həndəsi düsturlar vasitəsilə qədim yunan alimi Eratosfen Planetimizin çevrəsinin uzunluğunu hesablamışdır. Maraqlı bir fakt ondan ibarətdir ki, müasir ölçmələr yunanların bütün hesablamaları düzgün yerinə yetirdiyini və yalnız kiçik bir səhvə yol verdiyini göstərdi.

 

32. Lobaçevskinin həndəsəsində üçbucağın bütün bucaqlarının cəmi 180⁰-dən azdır.

 

33. Konus qədim yunan sözü olub "şam qozası" kimi tərcümə olunur.

 

34. Fraktal həndəsənin əsasları dahi Leonardo da Vinçi tərəfindən qoyulmuşdur.

 

35. Arximed bütün nailiyyətləri arasında silindrdə yazılmış konus və topun həcmlərinin hesablanmasını nəzərdə tuturdu. Konusun həcmi silindrin həcminin 1/3, kürənin həcmi isə 2/3-ə bərabərdir.

 

36. Riman həndəsəsində üçbucağın bucaqlarının cəmi həmişə 180⁰-dən çox olur.

 

37. Evklid şəxsən özü 465 həndəsi teoremi sübut etmişdir.

 

38. Napoleon Bonapart imperator and sərkərdə olması ilə yanaşı çoxlu elmi əsərlər yazan istedadlı riyaziyyatçı olub. Maraqlıdır ki, həndəsi məsələlərdən biri onun adını daşıyır.

 

39. 1900-ci ildə dünyadakı riyazi tədqiqatların bütün nəticələrini 80 kitabda olar yerləşdirmək olardı. İndi isə bunu çətinliklə 100.000 kitaba yerləşdirirlər.

 

40. 376 nömrəli Asteroid Həndəsə elminin şərəfinə adlandılıb.

16.02.2022