Hera ilahəsinin şərəfinə keçirilən “Hera oyunları” və ya “Herayi”, qədim yunan bayramı və qızlar arasında qaçış yarışması olub. Olimpiya oyunlarından bir ay sonra, hər 4 ildən bir Olimpiya stadionunda keçirilib.

Qədim Yunanıstan haqda öyrəndiyimiz məlumatlardan da məlumdur ki, qadın və qızların Olimpiya Oyunlarına qatılmasına ciddi qadağa var idi. Buna baxmayaraq, Yunanıstanda hətta qadınlar da idman oynaya və stadionda bir-biri ilə yarışa bilərdilər. Bu yarışlar Herayi və ya Hera oyunları adlanırdı. 

Hera Oyunları tanrı Zevsin həyat yoldaşı, tanrıların və insanların hökmdarı, ilahə Heraya həsr olunurdu. Oyunların məhz Kral Pelopsun arvadı Hippodamiya tərəfindən təsis edildiyi barədə əfsanə belə var. Başqa bir əfsanəyə görə isə təsisçilər məhz Elis şəhərlərindən olan 16 qadın idi, buna görə də Herai sonradan 16 keşişin rəhbərliyi altında keçirilirdi. 

Kişilərin Olimpiadasında olduğu kimi, Hera oyunları ərəfəsində bütün Yunan siyasətləri arasında sülh elan edilirdi və təbii ki, kişilərə oyunlarda iştirak etmək icazə verilmirdi.

Oyunlar ilk öncə ilahə Heraya qurban verməklə başlayırdı, çünki o dövrlərdə idman yunanlar tərəfindən bir növ tanrıya xidmət hesab olunurdu. Daha sonra iştirak edən idmançılar qoyun qanı və su ilə təmizlənirdilər. Sonra qurbangahda ilahəyə çiçəklər, meyvələr, şərab və zeytun yağı qurban verilirdi və nəhayət, əsas hədiyyə - bu bayram üçün xüsusi toxunmuş və gözəl naxışlarla işlənmiş Peplos - ənənəvi olaraq qadın üst paltarı qoyulurdu. Qurbanların ardınca qaçış yarışları - aqonlar keçirilirdi, bu yarışlarda üç yaş qrupuna aid gənc qızların iştirakına icazə verilirdi: kiçik, yeniyetmə və gənc subay qızlar. Onların qaçmalı olduğu məsafə kişilərinkindən daha qısa idi. Müasir ölçülərdə bu, təxminən 160 metrdir - 100 və 200 metr məsafələr arasındakı keçid təşkil edir. Sonra qaçışa başqa yarışlar da əlavə edildi. 

Bütün qızlar saçlarını açıq buraxaraq qaçırdılar və qısa xiton geyinirdilər (dizdən yuxarı), lakin eyni zamanda hər birinin sağ çiyni açıq olurdu. Qaliblərə zeytun çələngi və Hera məbədində qurban kəsilən inək cəmdəyinin bir hissəsi təqdim edilirdi.

Qədim tarix bizim üçün bir çox qadınların - belə yarışlarda qaliblərin adını qoruyub saxlamışdır. Məsələn, Thebes kralı Amphion qızı - Xloris. Xloris o qədər məşhur idmançı idi ki, şəhərin yeddi qapısından biri onun adını daşıyırdı. Xloris həmçinin gözəlliyi ilə də məşhur idi. 

Əla qaçışçılardan biri də Arkadiyadan olan Atalanta idi. O, yarışın qalibi adını qazanmışdır. Bununla belə Atalanta dəqiq atəş açmağı bacarır, bəzən də döyüşləməşğul olurdu.

Spartalı kral II Arxidamın qızı Kiniska - dəfələrlə hippodromda araba yarışlarında qalib gəlmiş və dörd atlı arabanı, yəni dörd atla eyni vaxtda idarə edərək qələbə qazanmışdır. Maraqlıdır ki, atçılıq yarışlarında başqa qadınlar da qalib gəlmişlər, amma yenə də Kiniska kimi şöhrət qazana bilməyiblər. Onun şərəfinə Olimpiyada Zevs Məbədində bürünc heykəl qoyulub. O, Yunanıstan Olimpiadasında araba yarışında “zeytun çələngi”ni qazanan yeganə qadın olub.