Günəş sisteminin ən hündür dağı - Olimp
Olimp (lat. Olympus Mons)-Mars planetində yerləşən Günəş sisteminin ən hündür dağıdır. Sönmüş vulkan olan dağ, Yunanıstandakı Olimp dağının şərəfinə adlandırılıb (Yunan mifologiyasına görə, orada tanrılar yaşayırdı).
Dağın hündürlüyü 26 kilometrə yaxındır, bu göstərici ilə Olimp Yer kürəsinin ən böyük dağı olan Everesti üç dəfə üstələyir, dağın diametri təxminən 540 kilometrdir.
Olimp Mars planetinin ekvatorial Farsida bölgəsində yerləşir. Kosmik gəmilərin uçuşlarından əvvəl (Olimpin məhz dağ olduğunu göstərmişlər) bu yer astronomlara “Nix Olympica” (“Olimp qarları”) kimi tanınırdı.
Olimp dağı 7 km yüksəkliyə malik kənarları boyunca dik yamaclara malikdir. Bu nəhəng uçurumların meydana gəlməsinin səbəbləri hələ inandırıcı bir izahat tapmamışdır. Bir çox elm adamı onların bir vaxtlar Marsda mövcud olan okean sayəsində əmələ gəldiyinə inanır. Bununla belə, elm dünyasının bir çox nümayəndəsi bu nəzəriyyəni təkzib edir, çünki günəş sistemi su ehtiyatları baxımından son dərəcə kasıbdır və bu, maye şəklindədir.
Olimp vulkanının hövzəsinin ölçüləri təəccüblüdür: vulkanik kalderasının uzunluğu-85 km, eni isə-60 km-dir. Kalderanın dərinliyi 3-km olub, 6 kraterdən ibarətdir. Hətta Yer kürəsinin ən böyük vulkanının diametri cəmi 6,5 kilometrdir. Buna görə də, Olimp təkcə yüksək deyil, həm də həqiqətən nəhəngdir!
Olimpin zirvəsində atmosfer təzyiqi, Mars səthinin orta səviyyəsinə tipik təzyiqin yalnız 2% -ni təşkil edir. Marsın səthində atmosfer təzyiqi 0,01%-dən azdır. Olimp geniş ərazini tutmasına baxmayaraq, planetin səthindən tamamilə görülə bilmir. Buna görə, dağın tam profilini yalnız hava və orbitdən görmək mümkündür.
15.12.2022