Qladiatorların qida rasionu
Qədim Roma dedikdə ilk ağla gələnlərdən biri də qladiatorlardır. Onlar xüsusi rejimdə yaşayır və indiki peşəkar idmançılar kimi qidalanma rejiminə çox ciddi əməl edirdilər.
Türkiyədəki Efes antik şəhərində tapılmış nümunələrin analizi maraqlı faktları üzə çıxarıb. III əsrə aid qladiator skeletlərinin analizi zamanı sümüklərdə böyük həcmdə stronsium (Sr) izotopları aşkar edilib. Bu da, qladiatorların əsasən bitki ilə qidalandıqlarını sübut edir.
Bu nəticə qədim mənbələrdə yazılanlarla üst-üstə düşür. Latındilli mənbələrdə qladiatorların ətdən az istifadə etdiyi, lakin gündəlik qida rasionunda paxlalı və dənli bitkilərin geniş yer aldığı göstərilir. Buna görə də xalq arasında onlara “arpayeyən” (Hordearii) deyilirdi. Bu cür qida rejimi döyüş zamanı yaranan zədələrin tez sağalmasına kömək edirdi.
Qladiatorların gündəlik menyusunda müxtəlif ağac və otların külündən hazırlanan “şərbət” də yer alırdı. Kül orqanizmin kalsium ehtiyacını təmin edir, sümükləri möhkəmləndirirdi.
Qeyd edək ki, stronsium torpaqdan kalsiumun həll olan birləşmələri ilə birlikdə bitkilərə daxil olur. Stronsium izotopları daha çox paxlalılar, kökümeyvəlilər və giləmeyvəlilərdə toplanır.
07.10.2024