«Biri vardı,
Biri yoxdu:
Yer üzündә
Oyuncaqlı,
Oyuncaqsız
Uşaq çoxdu.
Amma yumaq
Topu olan
Bir nәfәrdi,
Hәmin oğlan
Gecә-gündüz
Öyünәrdi:
Yeddirәngli,
Yeddi dilim,
Yeddi zolaq,
Yumru kilim,
Topuma bax!
Nәnәm bunu
Toxuyubdur;
Babamdan
Yadigar qalan
Heybәmizin
Saplarından.
Hәmin һeybә,
Babama da
Qalmış idi
Babasından.

Ondan ulu
Babama da,
Ondan ulu
Babasından...»
Ay uşaqlar,
Siz dә baxın,
Yaxşı-yaxşı.
Möcüzәdnr
Hәr naxışı.
Bu topun
Yeddi rәngi var;
Hamısı
Ona yaraşır.
Bu, yaşılı—
Baxırsan
Gözün qamaşır,
Bu, qәһvәyi—
Dolanır
Göyә qarışır.
Bu, qırmızı—
Günәş tәk yanır,
Qızılı.
Bu, qarası—
Bu yana
Gecә yazılıb.

Bu, sarısı—

Gecәyә
Ulduz düzülüb.

Bu da ağı—

İşıq yolu,
Nur zolağı.

Bir gün,
Meydanda
Top oynadanda
Hәmin oğlan:

Bu gup-gupdan

Oyandı,
Qayada
Daldalanmış Külәk.

Yuxudan
Kal oyanmış
Ayıtәk
Hirslә
Qapıb,
Yumaq topu,
Yuvarlatdı,

Dәrәyә.
Çırpdı ora—
Çırpdı bura,

Oynatdı,
Fırlatdı ,
Atdı Göyә.
Bәlәdi,

Qapqara
Lap qapqara
Buludlara.
Soyumadı
Yenә
Hirsi—
«Hamı bilsin!
Hamı bilsin!
Hamı bilsin!
Külәyә
Top atmaq olmaz!
Külәyi
Oyatmaq olmaz!»
Külәyi
Haqladı uşaq
«Dәli külәk,—
Ver topumu!»
Külәk
Vıy-vıy vıyıldadı,
Dәrәyә
Tullandı uşaq—
«Dәrin dәrә,
Ver topumu!»
Dәrә u-u
Uğuldadı.
Buluda
Yalvardı uşaq—
«Qara bulud,
Ver topumu!»

Bulud gur-gur
Guruldadı.
Bu nәdir belә?
Sәmadan yerә
Nur seli axdı:
Günәş dә çıxdı,
Yağış da yağdı.
Buluddan
Asıldı
Yeddi sap.
Buluddan
Torpağa
Endi top.
Ay aman!
Qoymayın,
Çözülür
Topumun Sapları!
Bu mavi,
Bu yaşıl,
Bu sarı,
Bu da ağ...
Yüyürdü...
Gördü bu
Nә sapdır,
Nә topdur.
Demә Göyqurşağı
Aldadıb
Uşağı.
Ağladı

Qәһәrdәn.
Kövrәldi
Yer-yerdәn
Qayalar,
Çiçәklәr;
Susdu
Böcәklәr.
Durdu
Kәpәnәklәr,
Aһ çәkdi dәrә,
Süründü
Duman.
Bir atlı
Göründü,
Bu an;
Belindә
Oxdan,
Әlindә
Kaman.
—Oğlan,
Niyә ağlayırsan?
—Әmi,
Niyә ağlamayım?
Yeddirәngli,
Yeddi zolaq,
Yeddi dilim,
Yumru kilim,
Topum vardı...
Külәk atdı,
Dәrәyә.

Dәrәdәn
Göyә,
Buluda,
Bulud alıb apardı,
Göyqurşağını
Görüb ağladım.
Atlı baһadır
Endi atından.
Açdı xurcunu,
Uçan xalçanı
Çıxartdı ordan.
— Burdaca dayan,
Atımı saxla.
Nә belә zarı,
Nә dә ki, ağla!
Oğlan gözünü
Yumub açınca,
Qalxdı ucaya
Yox oldu xalça.
Amma, qayıtdı...
Çox tez qayıtdı.
Bu qoçaq atlı
Endi xalçadan
Mәyus dayandı.
—Neylәyim, bala!
Uçan xalçalar
Ucsuz-bucaqsız
Mavi göylәrin
Yeddi qatından
Yalnız vә yalnız,

Üçüncüsünә
Qalxır güc-bәla.
Neylәyim, bala!
Az qalmışdı
Topa çatam;
Sıçrayıb keçdi
Dördüncü qata...
Atlı birdәn
Çıxdı yoxa.
Oğlan qaldı
Baxa-baxa
Yenә yola
Düzәldi o,
İynә yarım
Yol gәldi o.
Az getdi, Üz getdi...
Dәrә, tәpә düz getdi...
Getdi,
Ümidsiz getdi,
Getdi,
Könülsüz getdi,
Amma getdi:
«Bәlkә birdәn,
Birdәn qarışar
Topum yağışa
Nә yaxşı olar!
Bәlkә birdәn,
Birdәn yorular,
Әlindәn salar

Topumu bulud?
Nә yaxşı olar!»
Lap uzaqda...
Qarşı dağdı,
Çökәk yerdә.
Bir rәngbәrәng
Yekә topa
Gördü birdәn.
Qaçdı uşaq,
Qaçdı uşaq,
Qaçdı uşaq.
İşә bir bax,
Bu çәmәnmiş.
Bu görünәn
Çiçәklәrmiş—
Topa-topa;
Sarı topa,
Yaşıl topa...
Bu göy topa,
Bu ağ topa,
Lap uzaqdan
Oxşayarmış
Yumaq topa.
Yenә dә bir
Atlı gәldi;
Kәmәrindә
Misri qılınc,
Çiynindә Yapıncı,
Әlindә kәmәnd: —
Oğlan, Niyә ağlayırsan!

— Әmi,
Niyә ağlamayım?
Yeddirәngli,
Yeddi zolaq,
Yeddi dilim,
Yumru kilim,
Topum vardı,
Külәk qapıb
Apardı.
Topa-topa
Çiçәklәri,
Topuma
Oxşatdım,
Ağladım.
— Kol bu atı
Saxla,
Görәk
Başımıza
Nә gәlәcәk.
Heybәsindәn
İki lәlәk
Çıxartdı o,
Tutuşdurdu
Bir-birinә.
Zümrüd quşu
Hazır oldu.
Ucaldılar.
Yox oldular.
«Aһa budur...
Qayıtdılar,

Nә ağır enir
Torpağa bunlar?
Zümrüd quşu da
Yaman yorulub.
Qoçaq atlı da
Yaman yorulub.
Görәn nә olub?»
— Neylәyim, oğul!
Zümrüd quşları
Beşinci qata
Qalxırmış, demә,
Azca qalmışdı
Bәzәkli topun
Keçә әlimә;
Amma keçmәdi.
Sözünü deyib,
Yox oldu atlı,
Durduğu yerdә.
«Bu nә işdir?» —
Deyә-deyә.
Dağdan endi
Düzәnliyә.
Ciblәrinin
Lap dibindәn
O qovurğa
Tapdı,
Dәndәn
Qovurğadan
Yeyә-yeyә,
Gәlib çıxdı

Düzәnliyə.

Nağıl dili
Yüyrәk olur.
Nağılda
Yol gedən adam
Yorulmayır.

Nağıl deyәn
Yorulur.
«...Gәlib çatdı
Bir küdrüyә.
Baxdı yerә,
Baxdı göyә;

Ağ,

Qırmızı,
Yaşıl,
Sarı,
Yanıb-sönәn.
Qalxıb-enәn
İşıqları Gördü oğlan.

—Bәlkә mәnim
Topumdu bu?

Qaçdı,
Qaçdı,
Qaçdı,
Durdu,
Bu doğrudan
Çıraqlarmış!
Görmәdiyi
Yerlәr varmış,

Bilmәdiyi
Sirlәr varmış.
İki dәfә
Qәһәrlәnib
Ağlamışdı...
İndi baxıb
Mat qalmışdı
Gördüyünә.
Gördü yenә
Qarşısında
Bir әmi var.
— Oğlan, kimsәn?
Hardan һara
Sәfәrin var?
Oğlan,
Başdan
Başladı lap
—Mәni bura
Gәtirib top—
Yeddirәngli.
Yeddi zolaq,
Yeddi dilim,
Yumru kilim,
Yumaq topum,
Uçan xalça...
Zümrüd quşu...
İki әmi....
Nәlәr-nәlәr
Kәlmәlәri
Bir nәfәsә

Muncuq kimi
Düzdü sapa
Sonra dedi:—
Ağ,
Qırmızı,
Yaşıl,
Sarı...
Çıraqları
Bәnzәdibmiş
Yumaq topa.
Sonra dedi:
—Bu işıqlı
Oxabәnzәr
Dәmir evlәr
Nәdir әmi?
—Uçan gәmi!—
—Sәn kimsәn bәs?
—Göyә uçan
—Әgәr göyә uçansansa.
Hanı xalçan.
Baһadırsan,
Bәs qılıncın
Hanı sәnin?
Bәs yapıncın
Hanı sәnin?
Hanı atın,
Hanı һeybәn?
Sonra dedi:—
—Yerә enәn
O quş nәdir?

—Tәyyarәdir
— Dәmir quşdur,
Yorulmuşdu.
Yerә endi,
Nәfәsini
Dәrsin bir az.
—Әmi, mәni
Uşaq bilib
Nağıl Demә,
Dәmir uçmaz!
Sonra dedi:
—Bunlar nәdir?
Düzülüblәr
Cәrgә-cәrgә,
Әbrişim tәk.
—Raketlәrdir...
—Raket nәdir?
—Birbaş yerdәn
Aya gedir!
Uşaq dedi:
—Nağıldan
Gәlәn mәnәm,
Nağıl deyirsәn
Mәnә.
Bunlar
Aya gedirsә,
Topumu
Gәtirsәnә!
Göyәuçan
Başdan

Geyindi,
Ayaqdan
Qıfıllandı.
Ayaqdan
Geyindi
Başdan qıfıllandı.
Sonra dәmir
Pillәkanla
Addım-addım,
Qalxdı gәmiyә.
«Uğurlu yol»,
Pıçıldadı
Oğlan Әmiyә.
O da dönüb,
Son pillәdә
Baxdı aşağı.
Gördü uşağı.
Әl elәdi.
Sonra
Gәminin altda
Ocaq çatıldı—
Elә bil.
Alov dillәri
Yay tәk dartıldı—
Elә bil.
Göyә yepyekә
Nizә atıldı—
Elә bil.
Hәlә tüstüylә
Doluydu meydan,

Hәlә һeyrәtdәn
Donuqdu oğlan,

Gәmi qayıtdı.

Göyәuçanın
Meһriban sәsi

Onu ayıltdı.

—Yeddirәngli,
Yeddi zolaq.
Yeddi dilim,
Yumru kilim
Top

Kimindir?

—Mәnim,

—Mәnim,
Mәnimdir!
—Uşaq әmini
Basdı bağrına.

Bilmәdi ancaq

Nә desin ona.
Sevindiyindәn
Dili tutuldu.
Sevindiyindәn

Gözlәridoldu.

—Yeddinci qata

Qalxıbmış demә,

Al,yaxşı saxla

Bir dә itirmә!
Uzaqda qaldı
Raket meydanı.

Çökdü һәr yana

Nağıl dumanı.
Tanış dumanlıq.
Tanış cığıra
Çәkdi oğlanı.
Aşdı illәri,
Aşdı günlәri,
Aşdı dağları,
Keçdi düzlәri,
Bayaq gәldiyi
Dolanbac yolla
Qayıtdı geri.
Topunu bәrk-bәrk
Sıxıb köksünә.
Öz nağılına
Qayıtdı yenә.
Üç alma düşdü göydәn,
Birini tutdum göydә
Yerdә qaldı ikisi,
Onların da irisi
Nağılçıya çatacaq.
Tәk biri qaldı ancaq
Gәlin onu da verәk,
Göyәuçan әmiyә.
Topu gәtirmәsәydi,
Onda üç gün, üç gecә,
Nağıl deyәydim gәrәk.

VII
Piri babanın
Nağılı bitdi.
Cırtdan sevindi.
«-İndi raһatca
Yataram,—dedi.
Şirin yuxudan
Oyandı Cırtdan,
Gördü һaçandı
Sökülübdü dan.
Durdu geyindi;
Rәһim әmiyә
—Çox sağ ol,—dedi.
Rәһimәyә dә
Çox sağ ol,—dedi.
Yüyürüb gәldi
Elçinlә Eldar,
Gәldi Ayaz da,
Gәldi Niyaz da.
Dünәnki yeri
Gәzib tapdılar.
Gördülәr һәlә,
Burdadır şәlә.
Ayrıldı dostlar;
Elçin:—Unutma,
Yenә gәl,—dedi.
Eldar kövrәldi,
«Aһ» çәkdi Ayaz,
Tutuldu Niyaz.

* * *
Cәngi meşәsi...
Xәzәlli cığır...
Cırtdan yenә dә
Yamaca qalxır.
Yaman tәlәsir,
Yaman darıxır.
Uçur quş kimi,
Fәrәһindәn o,
«Gördüklәrimi
Nәnәmә desәm
Deyәr nağıldı.
Bilirәm nәnәm
Yağlı kökә dә
Verәcәk mәnә.
Yağlı kötәk dә
Vuracaq mәnә.
Tәki kökәni
Verәydi әvvәl».
Kәsә gedir ki,
Tez çatsın evә.
Dizinә qәdәr
Çıxıbdır xәzәl.
Sağa buruldu,
Yaşıl taladan:
Qorxmadı itdәn
Qorxmadı divdәn,
Qorxmadı qurddan
Sarı tәpәni
Aşıb o yana

Yox oldu Cırtdan.