Mənim doqquz yaşım olsa da, hələ dünən başa düşdüm ki, dərsləri vaxtında öyrənmək lazımdır. Sevsəndə, sevməsən də, istəsən də, istəməsən də, tənbəllik etsən də, etməsən də dərslərini mütləq öyrənməlisən! Bu bir qanundur! Elə bir vəziyyətə düşə bilərsən ki, ömrün boyu heç unuda bilməzsən! 

Məsələn, dünən ev tapşırıqlarını etməyə vaxtım yox idi. Ev tapşırığı olaraq - Amerikanın əsas çayları və Nekrasovun şeirindən bir parçanı öyrənmək tapşırılmışdı. Mən isə dərsimi etmək əvəzinə həyətdə kosmosa çərpələng uçurdurdum. Ancaq çərpələngim kosmosa çata bilmirdi, çünki həddindən artıq qısa və yüngül bir quyruğu var idi və buna görə də göydə o yana, bu yana fırlanırdı. Mənim isə az sayda ipim var idi. Bütün evi axtarıb oradakı bütün ipləri topladım, anamın tikiş maşınından belə çıxartdım, lakin bu da kifayət etmədi,  çərpələngim çardağa kimi qalxdı və orada ilişib qaldı. Kosmosa çatmaq üçün hələ çox məsafə qalmışdı.

Bu çərpələng və kosmosa başım elə qarışmışdı ki, dünyadakı hər şeyi tamamilə unutmuşdum. Mənim üçün oynamaq o qədər maraqlı idi ki, hər hansı bir dərs barədə düşünmək belə ağlıma gəlmirdi.

Tamamilə ağlımdan çıxmışdı.

Səhər bir az yatıb qalmışdım, tez çarpayımdan sıçradım, çünki məktəb zənginin çalmasına çox vaxt qalmamışdı. Ancaq yanğınsöndürənlərin necə cəld şəkildə geyindiyi haqqında oxumuşdum - bir dənə də əlavə hərəkət etmədən və bunu bəyəndiyim üçün öz üzərimdə dəfələrlə məşq etmişdim.

Beləliklə, yuxudan sıçrayıb durduqdan sonra saatıma baxarkən dərhal atəş kimi geyinməli olduğumu anladım və bir dəqiqə qırx səkkiz saniyədə düzgün şəkildə geyindim. Məktəbə vaxtında çatdım, hətta Raisa İvanovnadan bir saniyə əvvəl sinfə daxil olmağı bacardım. Yəni uzaqdan Raisa İvanovnanı gördükdə tam sürətlə qaçdım və onun yanından ildırım sürəti ilə keçərək, cəmi beş addım ondan tez sinfə daxil oldum. Raisa İvanovnadan saniyə yarım irəlidə idim və o sinfə daxil olanda kitablarım artıq masanın üzərində idi və mən Mişka ilə heç nə olmamış kimi oturmuşdum. Raisa İvanovna sinfə daxil oldu, qalxıb onunla salamlaşdıq və mən hamıdan yüksək səslə salam verdim ki, mənim necə nəzakətli olduğumu görsün. Ancaq o, buna əhəmiyyət vermədi və dedi:

- Korablyov, lövhəyə!

Dərhal əhvalım dəyişdi, çünki ev tapşırıqlarını eləməyi unutmuşdum. Əziz masamın arxasından ayağa qalxmaq istəmədim. Özümü ona yapışmış kimi hiss etdim. Ancaq Raisa İvanovna məni tələsdirməyə başladı;

- Korablyov! Səni səsləyirəm, yoxsa yox?

Lövhənin qarşısında dayandım. Raisa İvanovna dedi:

- Şeiri danış!

Müəllimə verilən şeirləri danışmağımı istədi, mən isə ev tapşırığını yerinə yetirməmişdim. Hansı şeirin ev tapşırığı olaraq verildiyini belə bilmirdim. Buna görə dərhal Raisa İvanovnanın da, bəlkə də ev tapşırığı olaraq verdiyi şeiri unutduğunu düşündüm və başladım başqa şeir danışmağa:

 

Nə gözəl şaxtalı, günəşli gündür!

Dostum, sən hələ də mürgüləyirsən.

"Bu, Puşkindir" Raisa İvanovna dedi.

“Bəli” - mən cavab verdim- “bu Aleksandr Sergeyeviç Puşkinindir.” 

- Evə, öyrənməyə nə vermişdim? 

- Bəli! 

- Nə "Bəli"? Ev tapşırığı üçün hansını vermişdim? Korablyov!

 

- Nə? 

- Nə “nə”?  səndən soruşuram: hansını vermişdim?

Sonra dostum Mişka sadəlövh bir üz ifadəsi ilə dedi:

- Raisa İvanovna! Nekrasovun şeirini öyrənməyi hamımız xatırlayırıq. O, yəqin sualı başa düşmədi? 

Sadiq dost bax budur! Mişka hiyləgər bir şəkildə şeiri mənə astadan danışırdı.  Raisa İvanovna isə onsuz da qəzəblənmişdi:

- Slonov! Yerindən danışma!

- Bəli! - Mən dedim. - Sən neynirsən, Mişka, niyə müdaxilə edirsən? Sənsiz də Raisa İvanovnanın Nekrasovdan şeir öyrənməyimizi istədiyini bilirəm! Mən düşünürəm, sən isə məni çaşdırırsan!

Mişka qızardı və məndən üz döndərdi. Yenə də Raisa İvanovna ilə tək qaldım.

- Yaxşı? – müəllimə dedi.

- Nə? - Mən dedim.

- Hər dəqiqə “nə”ləməyi dayandırın!

Artıq gördüm ki, indi o,çox əsəbiləşəcək.

- Oxu. Əzbərdən!

- Nəyi? 

- Şeirləri, əlbəttə! 

- Bəli, başa düşdüm. Deməli şeirləri? - Mən dedim. - Mümkündür - və ucadan başladım: - Nekrasovun şeirləri. Şairdir. Böyük şairdir.

- Və! - Raisa İvanovna dedi.

- Nə? 

- İndi oxu! - zavallı Raisa İvanovna yüksək səslə dedi. - İndi danış, sənə deyirəm! Başlığını de!

Müəllimə qışqırarkən, Mişka mənə ilk cümləsini deməyi bacardı. Ağzını açmadan pıçıldadı, amma mən onu mükəmməl başa düşdüm. Buna görə cəsarətlə ayağımı qabağa verib oxudum:

- Kişi!

Hamı susdu, Raisa İvanovna da susdu. O mənə diqqətlə baxdı, mən də Mişkaya daha diqqətlə baxdım. Mişka baş barmağını göstərdi və nədənsə onu dırnağa vurdu.

Mən isə bir şəkildə başlığı dərhal xatırladım və dedim:

- Dırnaqla!

İki sözü də yan-yana qoyub birlikdə təkrarladım:

- Dırnağı olan bir kişi!

Hamı güldü. Raisa İvanovna isə dedi:

- Yetər, Korablyov! .. Çalışma, alınmayacaq. Bilmirsənsə, rüsvay olma! Sonra əlavə etdi: “Yaxşı, dünya görüşün necədir? Yadınızdadırmı, dünən bütün sinif yoldaşlarınla birgə proqramdan kənar maraqlı kitablar oxuyacağımız barədə razılığa gəldik? Dünən Amerikadakı bütün çayların adlarını öyrənməyə qərar verdiniz. Sən necə öyrəndin?

Əlbətdə öyrənməmişəm. Bu lənətli ilan bütün həyatımı tamamilə məhv etdi və Raisa İvanovnaya hər şeyi etiraf etmək istədim, amma bunun əvəzinə birdən gözlənilmədən özüm üçün belə dedim:

- Əlbətdə öyrənmişəm. Bəs necə!

- Yaxşı, Nekrasovun şeirlərini oxuyaraq yaratdığın bu dəhşətli təəssüratı düzəlt. Mənə Amerikadakı ən böyük çayın adını de və mən səni buraxacam.

O vaxt özümü çox pis hiss etdim. Düzü, qarnım ağrıyırdı. Sinif  təəccüblü dərəcədə sükuta bürünmüşdü. Hamı mənə baxırdı. Mən də tavana baxırdım və güman ki, indi öləcəyimi düşünürdüm və o anda gördüm ki, son sol sırada Petka Qorbuşkin mənə uzun qəzet lenti göstərir və üzərində bir şey mürəkkəblə boyanmışdı, qalın boyanmışdı, çox ehtimal ki, barmağı ilə yazmışdı. Bu yazıları nəzərdən keçirməyə başladım və nəhayət birinci yarısını oxudum.

Raisa İvanovna:

- Yaxşı, Korablyov? Amerikada əsas çay hansıdır?

Dərhal özümə güvənərək dedim:

- Misi-pisi.

Sonra nə baş verdiyi sizə danışmayacam... Raisa İvanovna gülməkdən göz yaşlarına boğulduğuna baxmayaraq, mənə yağlı bir İKİ yazdı. İndi də özümə söz verirəm ki, hətta and içirəm ki, həmişə dərslərimə hazır olacam!

 

22.07.2021