Dəniz dibində yaşayan bu heyrətamiz canlı, Dəniz kirpisi və Dəniz ulduzunun bir növüdür. Dənizçilər və yerlilər arasında “Qum dolları”, “Dəniz biskviti” və ya “Anyutinanın gözləri” kimi də tanınır. Bu canlının qabığı Sakit okean sahillərində tapıla bilən ən heyrətamiz qabıqlardan biridir. Deyilənə görə, onu tapan insana uğur gətirir! Məhz bu  xüsusiyyətinə görə “Şans gətirən dollar” da adlandırırlar.

Canlı vəziyyətdə qum dollarları çox fərqli görünürlər. Onlar qırmızı, qəhvəyi, sarımtıl, boz, və ya qara rəngdə qısa məxmər saçlar ilə örtülü olan, sərt bir xarici qabığa sahibdir. Maraqlıdır ki, bu kiçik tüklər də “kirpiklər” kimi tanınan daha kiçik tüklərlə əhatə olunmuşdur. Bu mürəkkəb quruluş dəniz kirpisinə dənizin dibində qida axtarışı üçün hərəkət etməsinə kömək edir. Kirpiklərin köməyi ilə plankton və digər xırda şikarları tutub ağzına çatdırır. Qum dolları yemək çeynəməyə 15 dəqiqə, həzm etməyə isə 2 gün sərf edir.

Echinarachnius parma öldükdən sonra, çimərlik qumlarında göz oxşayan bəzəkli Qum dolları qabıqlarına rast gəlmək mümkündür. Qabığın ölçüsü adətən diametri 5-10 sm və qalınlığı 1 sm-ə qədərdir, forması böyük bir sikkəyə bənzəyir, üzərində gül ləçəkləri şəklində dəliklər var.

Qum dolları içərisində gizlənə biləcəyi dəniz dibində yaşamağa meyllidir. Orta ömrü 7-10 ildir. Bununla belə, qum dollarları öləndə onları artıq yerində saxlamaq olmur. Su axınlarının, dalğaların hərəkəti ilə bu kirpilər dəniz sahilinə, yəni üzə çıxırlar. Onların xarici qabığındakı tüklər tökülməyə başlayır və ya sualtı təmizləyicilər tərəfindən yeyilir. Günəş işığı demək olar ki, qabığı qumun üzərində ağ olana qədər ağardır.

Çimərlik boyunca gəzərkən, bu ağ və bəzəkli qabıqlar dərhal tanınır. Qabıqdakı naxış, kirpinin formasından danışır. Üzərindəki beş çıxıntı, kirpinin yaşaması üçün lazımi qaz mübadiləsini təmin edən qabıqdakı məsamələrdir. Ancaq qabıq quruduqda, çiçək ləçəyinə bənzəyir.

Qum dollarları çox vaxt yüzlərlə qrup şəklində bir-birinə yapışmağa meyllidirlər. Qidalanma üçün münbit torpaq aşkar edildikdə, qrup kütləvi şəkildə başqa ərazilərə köç edir. 

Bu yavaş hərəkət edən dəniz kirpiləri xüsusilə enerjili görünmürlər və əksər canlılar kimi çoxalmağa meylli deyillər. 

Bir çox fərd sahilə vuran şiddətli fırtınalar səbəbindən ölür.

Dəniz sahilindəki qabıqlar çox oxşar görünsə də, əslində dünyanın müxtəlif yerlərində tapa biləcəyiniz onlarla müxtəlif növ qum dolları var. Qabıqlar bir az kövrəkdir, lakin onları təmizləyib uzun müddət saxlamaq olur.