Təbiət

Şehçiçəyi

Şehçiçəyi (lat. Drosera) — gözəlliyinə və qeyri-adi həyat prosesinə görə floranın ən maraqlı nümayəndələrindən biri hesab edilən çoxillik bitkidir.  Ən çox yayılmış ətyeyən bitkilərdən biridir. Həşəratlarla qidalanır.

 

Cinsin 100-dən çox növü var, əksəriyyəti Avstraliya və Yeni Zelandiyada bitir. Bu yırtıcı bitkinin yarpaqları çoxsaylı tüklərlə örtülüdür, onların uclarında yapışqan maye damcıları parıldayaraq həşəratların diqqətini cəlb edir. Reallıqda cəlbedici damcılar potensial qurbanlar üçün ölüm tələsinə çevrilir. Yapışqan mayenin tərkibində, şikarı iflic vəziyyətinə salan və həşəratların azad olmasına mane olan, paralitik koniin alkaloid maddəsi var.

 

Şehçiçəyi, digər həşərat yeyən bitkilər kimi, böyümək şərtlərinə tələbkardır, buna görə də evdə yetişdirmək çətindir, amma mümkündür.

 

Şehçiçəyi bitkisi arktik enliklərdən başqa, dünyanın müxtəlif yerlərində bitən ekzotik və çoxillik yırtıcı bitkidir. Onun yarpağının orta diametri 1 sm, uzunluğu 5-7 sm-ə çata bilər. Rəngi ​​açıq yaşıl və ya açıq-aşkar tünd qırmızı rəngdədir. Yarpaqları incə tüklərlə örtülüdür. Onların üzərində həşəratları ölümcül tələyə cəlb edən yapışqan sekresiya damcıları var.

 

Yazda və yayda çiçək açır. Bu dövrdə mərkəzi yarpaqlar gövdə və çiçəklər buraxır. Meyvələr avqust ayında əmələ gəlir (toxumlarla dolu kiçik bir qutuya bənzəyir). Yetişdikdən sonra yerə düşürlər və toxumları səpərək açılırlar.

 

Şehçiçəyi yırtıcı bitki olmasına baxmayaraq, çoxalma dövründə yapışqan damcıları sintez etmir. Bitkinin gövdəsi olduqca uzundur, buna görə hər hansı bir həşərat yapışmadan onu tozlandıra bilər.

 

Şehçiçəyi ekzotik bitki olmasına baxmayaraq olduqca geniş yayılmışdır. Ona tez-tez digər kollar ilə birlikdə torf bataqlıqlarında rast gəlmək mümkündür. Yaşayış yeri Antarktida istisna olmaqla, bütün qitələri əhatə edir.

 

Subtropiklərdə şehçiçəyi bütün il ərzində böyüyə bilər, mülayim iqlimlərdə isə açıq bir yuxu dövrü var. Avstraliya növlərində torpağın altında köklü qalınlaşma baş verir ki, bu da quraqlıq zamanı bitkilərin sağ qalmasına imkan verir.

 

Şehçiçəyi bitkisi tələyə düşmüş həşəratlarla qidalanan yırtıcı bir bitkidir. Çiçəyin yaratdığı yapışqan mayenin tərkibində paralitik alkaloid koninin var. Böcəklər yerə enir və zəhər hərəkət etməyə başlayır və 10-20 dəqiqədən sonra yarpaq tamamilə bükülür. Bundan sonra ətyeyən kol həşəratı ən sadə hissələrə parçalayan həzm fermentləri ifraz edir. Həzm prosesi bir gündən çox çəkir.

 

Elmə 187-dən çox şehçiçəyi növü məlumdur, lakin bu yırtıcı bitkinin bir neçə növü məşhurdur. Nadir hallarda ev çiçəyi kimi yetişdirilir. Ev şəraitində yetişdirildikdə temperatur və işıqlandırma tələblərinə əməl etmək tövsiyə olunur.