Hamımızın sevə-sevə oxuduğu və dinlədiyi bu sətirlər şair Mikayıl Müşfiqin “Şəngül, Şüngül, Məngül” mənzum nağılındandır. O, qısa ömrünə baxmayaraq, maraqlı və orijinal əsərləri ilə ədəbiyyatımızda dərin iz qoyub. Mikayıl Əbdülqadir oğlu İsmayılzadə 1908-ci il iyunun 5-də Bakıda ziyalı ailəsində dünyaya göz açıb. Atası “Səadət” məktəbində müəllimlik edib, şeirlər yazıb. Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl” operasına librettonun da müəllifi odur. 

Ağdam rayonunda ilk muzey 1962-ci ildə yaradılıb. O vaxt iki otaqdan ibarət muzeydə rayon tarixinə aid edilən 500-dək eksponat toplanılmışdı.

1991-ci ilin fevralında Şuşada Azərbaycan Dövlət Qarabağ Tarixi Muzeyi yaradılıb. Hazırlıq mərhələsində muzeyin 550-dək eksponat fondu formalaşdırılmış, ilkin olaraq muzey üçün dövrünün böyük ziyalısı, əslən şuşalı Firudin bəy Köçərlinin evi ayrılmışdır.

Molla Pənah Vaqif XVIII əsrdə yaşamış Azərbaycan şairi və ictimai-siyasi xadim, Qarabağ xanının vəziri olmuşdur. Molla Pənah Vaqifin muzey-məqbərə kompleksinin inşasına  memar A.V.Salamzadə və E.İ Kanukovun  layihəsi əsasında 1977-ci ildə başlanılmışdır. 

1992-ci ilə qədər Bülbülün Şuşadakı ev muzeyi onun Bakı şəhərindəki memorial muzeyinin filialı idi. Muzey kiçik həyət, iki otaq və eyvandan ibarət idi. Bülbül bu evdə anadan olmuş və uşaqlıq illərini burada keçirmiş, burada ilk dəfə musiqi aləminə qədəm qoymuş, məşhur xanəndə və musiqiçilərə qulaq asmışdır.

İstedadlar yurdu olan qədim Şuşada dünyaya göz açan Mir Möhsün Nəvvab Azərbaycan tarixinə alim və pedaqoq, şair və musiqişünas, rəssam və xəttat kimi daxil olub, zəmanəsinin görkəmli şəxsiyyətlərindən biri kimi tanınıb. Onun milli ənənələrə sıx bağlı olan yaradıcılığı Azərbaycan təsviri sənət tarixinin parlaq səhifələrindən birini təşkil edir.